دانش آموزان را برای شروع سال تحصیلی آماده کنیم

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی 

با پایان یافتن فصل تابستان  بوی مهر، بوی مهربانی، بوی لبخند، بوی درس و مدرسه و شوق کودکانه در پیاده روها، بوی نمره های بیست، بوی دفتر حساب و مشق های ناتمام، بوی دوستی و محبت… نوید شروع یک سال تحصیلی جدید را می دهد.

لزوم افزایش اگاهی والدین و دانش اموزان در زمینه مسائل بهداشتی، در ارتقاء سلامت دانش آموزان،  ایجاد نگرش مثبت و پویا ، تقویت انگیزه، کاهش سوانح و حوادث و ...  اهمیت به سزایی دارد. برنامه های ارتقای سلامت دانش آموزان از هزینه اثربخش ترین برنامه ها می باشد و توفیق در ارتقای سلامت آنها تضمین کننده سلامت نسل حاضر و آینده کشور است که پایداری برنامه های توسعه را به دنبال دارد. لذا توجه به نکات ذیل میتواند نقش بسیار مهمی در سلامت دانش آموزان داشته باشد:

1.     سلامت روان  

آماده سازی کودکان برای ورود به کلاس اول:

ü     به کودک این اطمینان را بدهید که اگر در مدرسه مشکلی داشت، می‌تواند خیلی آسان آن مشکل را با معلّم یا مدیر مدرسه در میان بگذارد.

ü     نحوه ی صحبت کردن او را مورد ارزشیابی قرار بدهید. بلند، آرام، مودب و دوستانه حرف زدن را با او تمرین کنید. در بازی های ساده گاهی معلّم شوید، گاهی یک دوست  و گاهی خود دانش آموز.

ü     حتماً قبل از شروع مدرسه او را به مدرسه بیاورید. کلاس ها ، سرویس بهداشتی، حیاط و دفتر را به او نشان دهید.

ü     پیاده و سوار شدن به سرویس و آداب استفاده از سرویس و نکات ایمنی را به آموزش دهید. سعی کنید با برنامه ریزی دقیق و مرتّب، اضطراب ناشی از جاماندن از سرویس را به حداقل برسانید.

ü     برای آگاهی از وضعیت فرزند خود ارتباط خود را با مدرسه حفظ کنید.

ü     نزدیک به شروع مدارس، ساعت خواب فرزند خود را به طور جدّی تنظیم کنید.

ü     هرگز کودکتان را با کسی مقایسه نکنید. هر کودک مجموعه ای از ویژگی های منحصر به فرد است که شما نمی‌توانید آن ها را عوض کنید .

ü     تشخیص سمت چپ و سمت راست را به او یاد بدهید .

ü     مکان مناسب را برای انجام تکالیف تعیین کنید. آن مکان باید عاری از هر گونه عامل مخل و محرّک باشد.

ü     به او این اعتماد به نفس را بدهید که در کارهایش از دیگران تقلید نکند. امّا در صورت تقلید او را سرزنش نکنید. چون در این مقطع سنّی تقلید یکی از ابزارهای آموزش است.

ü     مدت خداحافظی را حتما کوتاه کنید حتی اگر فرزندتان پیش از رفتن به مدرسه گریه کرد، دیگر زمان آن رسیده است که به معلمان کودک خود اعتماد کنید. 

2.     بهداشت فردی

رعایت بهداشت فردی خصوصا در محیط مدرسه در پیشگیری از ابتلا به بیماریهای واگیر بسیار موثر می باشد.

ü     شستن بدن هفته ای دوبار با آب گرم تمیز و صابون

ü     استفاده از وسایل شخصی مانند لیوان، مسواک، حوله و ...

ü     شستن صحیح دست ها قبل از خوردن غذا و هر خوراکی دیگر، بعد از رفتن به توالت، ورزش و بازی

ü     شستن موها با شامپو و سایر مواد پاک کننده ی مناسب حداقل دو بار در هفته

ü     مسواک زدن صحیح دندانها پس از هر وعده غذا

ü     استفاده از نخ دندان برای پاک کردن فاصله بین دندان ها

ü     استفاده از جوراب های مناسب و شستن مرتب آنها

ü     کوتاه نگهداشتن ناخن ها

ü     رعایت مدت زمان کافی خواب (حدود 8 تا 9 ساعت)

3.     تغذیه سالم

ü     خوردن صبحانه باعث افزایش یادگیری در دانش آموزان می شود.

ü      برای این که کودکان سنین مدرسه اشتهای کافی برای خوردن صبحانه داشته باشند باید شام را در ساعات ابتدایی شب مصرف کنند و حتی الامکان شب ها در ساعت معینی بخوابند تا صبح بتوانند زودتر بیدار شده و وقت کافی برای خوردن صبحانه داشته باشند.

ü     غذاهایی از قبیل فرنی، شیر برنج، حلیم، عدسی، نان و پنیر و گردو، نان و پنیر و گوجه فرنگی، نان و پنیر و خیار، نان و تخم مرغ و گوجه فرنگی، نان و کره مربا، نان و کره و خرما، نان و پنیر و خرما همراه با یک لیوان شیر یک صبحانه سالم و مغذی برای کودکان سنین مدرسه به شمار می رود.

ü     پرهیز از مصرف غذا های غیر خانگی (مانند ساندویچ ها، سوسیس، کالباس، همبرگر و ...)

ü     دانش اموزان در طول روز علاوه بر مصرف 3 وعده اصلی غذایی نیاز به دو تا سه میان وعده (بین صبحانه، عصر و بعد از شام) دارند. با مصرف این میان وعده ها، علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز فعالیت های روزانه فیزیکی و ذهنی، بخشی نیز از مواد مغذی مورد نیاز روزانه آنها تأمین می شود.

ü     بهترین میان وعده ها خشکبار، خرما و انواع مغزها و دانه‌ها (از نوع بدون نمک ، شیر و فرآورده‌های آن، میوه ها، بیسکویت بدون کرم،کیک‌ وکلوچه، لقمه سالم می باشد.

4.     کیف و کفش مناسب

انتخاب کفش مناسب :

ü     حتماً در هنگام خرید کفش، کودکتان باید هر دو لنگه کفش را امتحان کند.

ü     کفش بایستی با فرم طبیعی پاهای فرد مطابقت داشته باشد. سایز درج شده روی کفش را ملاک قرار ندهید چرا که قابل اطمینان نیست.

ü     به طور طبیعی پاهای فرد، صبح ها حدود نیم سایز کوچکتر از بعد از ظهرهاست. بهترین زمان برای اندازه کردن و خرید کفش عصرها می باشد.

ü     از کودک بخواهید که با کفش چند قدمی راه برود. به نحوه راه رفتن او دقت کنید.

ü      خرید کفش های بسیار بزرگ و نیز خرید کفش تنگ هر دو به یک اندازه به سلامتی پاهای کودک آسیب می زنند.

ü     قبل از خرید کفش مدرسه ، به کف آن هم توجه کنید. اگر کف کفش صاف باشد، دانش آموز در حین بازی و ورزش در معرض خطر لیز خوردن خواهد بود. این خطر در روزهای بارانی شدیدتر است.

ü     بهتر است برای ساعتهای ورزش دانش آموزان کفش ورزشی جداگانه ای تهیه شود.

انتخاب کیف/کوله:                                                                                                                

ü     کوله پشتی بهترین نوع کیف برای دانش آموز است چون وزن بار را به دو قسمت تقسیم می کند.

ü     اندازه کوله پشتی باید متناسب با سن و قد دانش اموز باشد.

ü     وزن کیف/کوله پشتی باید با وزن دانش آموز متناسب باشد، یعنی کیف /کوله پشتی بین 15-10 درصد وزن دانش آموز باشد. اگر دانش آموز هنگام حمل کوله پشتی به جلو خم شود، شانه هایش را گرد کند و موقع راه رفتن سرش را پایین بیندازد باید بدانیم که کوله اش سنگین است.

ü     لبه بالایی کوله پشتی باید همسطح شانه قرار بگیرد و عرض کوله پشتی نباید بیش از فاصله دو شانه باشد.

ü     کوله پشتی را انتخاب کنید که سبک تر است. دارای قسمت های مختلف برای وسایلتان باشد.

ü     استفاده از یک بند کوله پشتی در کوله پشتی های دوبندی، کوله پشتی های تک بندی و کوله پشتی هایی با بند نازک، باعث افزایش فشار وارده بر شانه ها و ستون مهره ها و ایجاد درد میشود ..

ü     بهتر است به جای استفاده از کتب و دفاتر با جلدهای کلفت و سنگین، از دفاتر با جلدهای کاغذی استفاده کنید.

ü     در فاصله های طولانی به طور مداوم کوله پشتی را حمل نکنید. در صورت احساس خستگی، کوله پشتی را درآورید، تعدادی نرمش انجام دهید و سپس دوباره کوله پشتی را به نحو صحیح بپوشید و مسیر خود را ادامه دهید .

5.      انتخاب پوشاک مناسب

ü     لباس فرم دانش آموز بایستی گشاد با یقه راحت (آزاد) باشد تا در ساعات درسی تمرکز داشته و در زمان ورزش و زنگ تفریح از فعالیت خود لذت ببرد.

ü     روپوش دارای یک یا دو جیب برای گذاشتن لیوان و سایر لوازم دانش آموز در زنگ تفریح باشد. بهتر است برای پسران دانش اموز نیز از لباس فرم استفاده شود.

ü     شلوار بایستی آزاد و راحت بوده تا مناسب نشستن و برخاستن دانش آموز به مدت 5 تا 7 ساعت در روز باشد.

ü     لباس زیر دانش آموز بطور روزانه تعویض و شسته شود، زیرا او در ساعات مدرسه ممکن است نسبت به طهارت بعد از اجابت مزاج کم توجه باشد.

ü     مقنعه دختران از رنگ روشن (3-2 مقنعه) تهیه و در هفته یک الی دوبار شستشو و اتو شود .

6.     پیشگیری از سوانح و حوادث

توصیه های لازم به فرزندان برای پیشگیری از سوانح و حوادث در مدرسه  و مسیر رفت و برگشت :

ü     برای عبور از عرض خیابان از روی خطوط عابر پیاده راه بروند.

ü     در نزدیکی پیچ یا در سر بالایی خطرناک، از عرض خیابان یا جاده عبور عبور نکنند و در هنگام عبور از عرض خیابان یا جاده در شب حتما برای سهولت دید رانندگان لباس روشن بپوشند.

ü     در خیابان های پر رفت و آمد و مسیر قطار و ریل راه آهن و کنار چاه ها وساختمان های مخروبه بازی نکنند.

ü     آنها را نسبت به خطر رفتارهای مثل هل دادن، تنه زدن دیگران در موقع بازی کردن و پرتاب اشیا به سوی دیگران که ممکن است حادثه ساز باشد، آگاه نماییم.

ü     از شنا کردن در محل های ناشناخته، جریان های تند آب و ... خودداری کنند.

ü     هرگر با اشیای خطرناک مثل چاقو و قیچی و مواد منفجره (فشفشه، ترقه) بازی نکنند.

7.     سرویس های حمل و نقل دانش آموزان

ü     از راننده های مطمئن و تایید شده جهت سرویس مدارس استفاده شود.

ü     وسیله نقلیه فاقد نقص فنی و همچنین دارای گواهی معاینه فنی به روز باشد .

ü     تعداد دانش اموزان بایستی متناسب با تعداد ظرفیت استاندارد تعیین شده برای آن وسیله نقلیه باشد.

ü     جهت خاموش کردن آتش سوزی احتمالی، نگهداری یک دستگاه کپسول اطفا حریق در خودروی سرویس مدرسه ضروری است.

ü     در خصوص نحوه استفاده از کپسول اطفاء حریق به رانندگان و دانش آموزان آموزش های لازم داده شود.

ü     دانش آموزان نباید با صدای بلند با راننده صحبت کنند چرا که ممکن است این موضوع سبب حواس پرتی راننده و کاهش تمرکز و تصادف گردد.

ü     از پرتاپ اشیاء به یکدیگر در سرویس خودداری نمایند.

ü     راننده خودرو از صحبت کردن با تلفن همراه جدا خودداری نماید.

ü     توجه شود تا حداکثر باز شوی شیشه سرویس ها 15 سانتیمتر باشد و هیچ کدام از قسمت های بدن دانش اموز ( سر، دست و ...) بیرون از پنجره قرار نگیرد.

ü     به دانش آموزان تذکر داده شود که داخل سرویس از در دست داشتن خودکار ، مواد و اشیاء نوک تیز خودداری نمایند.

ü     ضروری است دانش آموزان را مقابل درب منزل و مدرسه سوار و پیاده نمایند و از رسیدن آنان به منزل و مدرسه اطمینان یابند

ü     دانش اموزان حین سوار و پیاده شدن همدیگر را هل ندهند .

ü     نحوه صحیح عبور از عرض خیابان را به دانش آموز آموزش دهید.

ü     رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی در تمام طول مسیر رفت و برگشت توسط راننده و سرنشینان الزامی است.

8.     جلوگیری از بیماری های واگیر در مدرسه

سرماخوردگی:

ü     سرماخوردگی بسیار واگیردار است، یعنی از طریق تماس، سرفه و ترشحات منتقل می‌شود. در هر سرفه ، میلیون‌ها ویروس در هوا پخش می‌شود. به والدین توصیه می‌شود، چنانچه کوچک‌ترین علائمی از سرماخوردگی از قبیل آبریزش، سرفه یا تب در کودک‌شان دیدند، به‌مدت یک هفته در منزل به کودک استراحت دهند. کودکی که مبتلا به بیماری ویروسی است در خانواده هم ممکن است اعضای خانواده را مبتلا کند. در این حالت بهتر است کودک با استراحت تحت درمان قرار گیرد ورژیم غذایی ساده و خوب داشته باشد تا بهبود پیدا کند

بیماری های منتقله از راه آب و غذا :

ü     یکی دیگر از بیماری‌هایی که بچه‌ها در دوران مدرسه بیشتر احتمال ابتلا دارند، اسهال، استفراغ و عفونت‌های دستگاه گوارش است که می‌تواند ویروسی یا میکروبی باشد. معمولا بیماری‌های دستگاه گوارش با علت ویروسی با تب، استفراغ و پس از گذشت 48 ساعت همراه با اسهال خواهد بود.رعایت بهداشت فردی می تواند در پیشگیری از این بیماری موثر باشد. در هر صورت مراجعه به پزشک در شروع بیماری الزامی است.

شپش:

ü     شپش سر به‌صورت دانه‌های ریزی در مو بروز پیدا می‌کند که رشک نام دارد و بعد از یک هفته تبدیل به شپش می‌شود.

ü      علت اهمیت این بیماری واگیر بودن آن است که که در فصل مدرسه به دلیل تجمع دانش آموزان و در دختران شایع تر از پسران می باشد.

ü     رعایت بهداشت فردی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری بسیار موثر می باشد .

ü      در صورت ابتلا مراجعه به نزدیک ترین پایگاه سلامت و توجه به راهنمایی های کادر بهداشتی به درمان این بیماری کمک می‌کند.

ü     خارش شدید سر علامت مشخصه ابتلا به این بیماری است و مادران باید توجه داشته باشند چنانچه فرزندشان به این بیماری مبتلا گردید علاوه بر رعایت بهداشت، بصورت منظم کودک خود را را حمام دهند و از داروهای تجویزی توسط مراکز بهداشتی استفاده نمایند.

ü     شانه زدن مرتب موها با شانه های دندانه ریز نیز می تواند درمان این بیماری را کامل نماید.

واحد سلامت نوجوانان، جوانان و مدارس